Rak żołądka – dwa groźne słowa, które brzmią niczym wyrok. W ostatnich latach diagnoza ta dotyka coraz młodszych osób. Niedawno dowiedziałam się o śmierci Kingi Kęsik, młodej policjantki i mistrzyni fitness z Tucholi. Kinga w wieku niewiele ponad 30 lat musiała zmierzyć się z chorobą, której trudno było się spodziewać u młodej, wysportowanej kobiety. Mimo fatalnych rokowań walczyła o życie aż półtora roku. Na tego samego raka i w podobnym wieku zmarła Chustka, która na łamach bloga opisywała przebieg swojej choroby. I Ania, która walczyła z „rakiem nieborakiem”, również opisując swoją batalię na blogu. Co i rusz natykam się na informacje o młodych ludziach, kobietach i mężczyznach, chorujących na agresywnego raka żołądka. Obok tego obserwuję coraz więcej przypadków złośliwego nowotworu żołądka u osób starszych. Dlaczego tak się dzieje i jak uniknąć tej okrutnej choroby?
Rak żołądka – okiełznany, ale wciąż groźny
W ostatnich kilkudziesięciu latach częstotliwość zachorowań na raka żołądka znacząco spadła. Wynika to przede wszystkim ze zmiany sposobu przechowywania żywności – w niższych temperaturach, przy użyciu mniejszej ilość azotanów i soli do konserwacji pożywienia. Tendencja spadkowa obserwowana jest praktycznie na całym świecie. Zarazem jednak jest to wciąż jeden z częstszych i najtrudniejszych do wyleczenia nowotworów. W 2012 roku w Polsce rak żołądka jako przyczyna zgonu plasował się na 4. miejscu wśród mężczyzn i 5. miejscu wśród kobiet. Złośliwy nowotwór żołądka u młodych osób ma wyjątkowo podstępny i gwałtowny przebieg. W dodatku w niektórych przypadkach jest uwarunkowany genetycznie. Z kolei u osób starszych rak żołądka częściej spowodowany jest wieloletnimi błędami dietetycznymi. Czy powinniśmy złożyć broń i zaniedbać profilaktykę, skoro rak może nas dopaść z powodu genetycznego pecha? Nawet jeśli zachorujemy, bo zaważy czynnik genetyczny, zdrowy styl życia da nam dużo lepszą „pozycję startową” do walki. Nasz organizm będzie silniejszy, sprawniejszy i bardziej wytrzymały. A to pozwoli na skuteczniejszą walkę z chorobą. Dlatego kiedy ktoś mówi, że nie zamierza o siebie dbać, bo co ma go dopaść, i tak dopadnie, odpowiadam: nie tędy droga!
Profilaktyka raka żołądka – czy to możliwe?
Rak żołądka często wykrywano jest zbyt późno, w zaawansowanym stadium choroby. To znacznie utrudnia terapię i powrót do zdrowia, niekiedy uniemożliwiając wyleczenie. Dlaczego tak się dzieje? Ten rodzaj nowotworu przez długi czas przebiega bezobjawowo lub dając objawy niespecyficzne, takie jak osłabienie, stany podgorączkowe lub stopniowe chudnięcie. Często jednak pojawiają się również objawy ze strony układu pokarmowego, pobolewania, kłucia – bagatelizowane i traktowane po macoszemu. Niestety, niekiedy również przez lekarzy. Niejedna osoba doświadczyła wątpliwej terapii w postaci przepisywania kolejnych leków na niestrawność, nadkwasotę czy wrzody. Tymczasem podstawowym badaniem, które pozwala na wykrycie i zdiagnozowanie raka żołądka jest gastroskopia. Badanie szalenie nieprzyjemne i uciążliwe, ale do przeżycia. Gastroskopia to spory dyskomfort dla pacjenta, ale gdy na szali jest nasze zdrowie i życie – nie wahajmy się. Nie wstydźmy się też prosić naszego lekarza o skierowanie na gastroskopię, gdy tylko widzimy, że proponowane leczenie nie przynosi efektów. Odmówi? Szukajmy pomocy u kogoś innego. W skrajnych przypadkach można zrobic gastroskopię prywatnie, za opłatą – najcenniejsze jest w końcu nasze życie.
Jak uniknąć raka żołądka? Podstawą zdrowy styl życia
Mimo iż pewien odsetek przypadków raka żołądka ma podłoże genetyczne, wciąż bardzo wiele leży w naszych rękach. Większość przypadków tej groźnej choroby jest determinowana przez nasz styl życia i zaniedbania zdrowotne. Możemy zrobić wiele, aby uchronić się przed rakiem żołądka lub wykryć go we wczesnym, wyleczalnym stadium. Jak unikąć raka żołądka? Pomoże w tym wprowadzenie w życie poniższych zasad.
1. Unikaj potraw smażonych, wędzonych i zawierających konserwanty
Pokarmy te działają w sposób drażniący na błonę śluzową żołądka, mogąc powodować przewlekłe stany zapalne. Zwiększa się także wówczas ryzyko zakażenia bakterią Helicobacter pylori, które uchodzi za jeden z istotnych czynników wyzwalających powstanie raka żołądka. Ponadto w procesie wędzenia i smażenia wydzielane są szkodliwe substancje o udowodnionym naukowo działaniu rakotwórczym. Zamieniając smażenie i wędzenie na duszenie i gotowanie potraw, oddalamy od siebie zagrożenie nowotworem.
2. Ogranicz ilość soli w swojej diecie
Nadmiar soli w diecie to kolejna bolączka współczesnego człowieka. Przesadne ograniczanie soli to również zły pomysł, bo niedobór sodu jest nie mniej niebezpieczny niż jego nadmiar. Jednak zbyt duża podaż soli powoduje nie tylko nadwagę, obrzęki i problemy z ciśnieniem, ale może również przyczyniać się do powstania raka, w tym raka żołądka. Duża część spożywanej przez nas soli pochodzi z produktów przetworzonych i słonych przekąsek. Jeśli usuniemy ze swojej diety to, co sztuczne i przetworzone, wówczas możemy z czystym sumienie posolić pomidora, jajecznicę czy zupę – na pewno nam to nie zaszkodzi.
3. Jedz zielone warzywa oraz świeże owoce
Zawarte w nich witaminy i sole mineralne mają działanie ochronne, wzmacniają organizm i osłabiają wpływ szkodliwych czynników środowiskowych na żołądek. Choć najsilniejsze oddziaływanie profilaktyczne obserwujemy w przypadku warzyw zielonych, to każde warzywo (zwłaszcza ekologiczne) będzie miało zbawienny wpływ na nasz organizm, oczyszczając go z toksyn i substancji kancerogennych. Jedzmy również owoce, choć w nieco mniejszych ilościach, ponieważ ich nadmiar może podnosić poziom cukru we krwi.
4. Czosnek i cebula – antyrakowi wojownicy prosto z natury
Czosnek i cebula to nie tylko doskonała broń w walce z przeziębieniem, ale też niezwykle silna oręż w walce z rakiem żołądka. O sile roślin zaliczanych do czosnkowatych stanowią zawarte w nich związki siarki, które posiadają udowodnione właściwości przeciwnowotworowe. Obecna w czosnku allicyna, która wydziela się na skutek rozcierania, wspomaga odporność, zwalcza infekcje i czyni z czosnku naturalny antybiotyk. Pamiętajmy tylko, aby spożywać świeżo rozgnieciony czosnek – zawiera on największą dawkę allicyny i innych korzystnych substancji. Podobne efekty uzyskamy, na stałe wprowadzając do swojej diety cebulę. Warto też spożywać szczypior, por oraz szalotkę, które również należą do rodziny czosnkowatych.
5. Zadbaj o prawidłowe przechowywanie żywności
Nie powinniśmy dopuszczać do tego, aby na żywności powstała pleśń. Niewskazane jest spożywanie pokarmów nieświeżych lub niepewnych. Warto utrzymywać w lodówce odpowiednio niską temperaturę – zbyt duże „podkręcanie” temperatury w celu zaoszczędzenia prądu może sprawić, że nasz sprzęt nie spełni swojej funkcji i nie ochroni żywności przed zepsuciem. Odpowiednio przechowując żywność, chroniąc ją przed wilgocią i pleśnią, zmniejszamy ryzyko powstania nieprawidłowej flory bakteryjnej w naszym układzie pokarmowym.
6. Wykrywaj i lecz infekcje bakterią Helicobacter pylori
Bakteria Helicobacter pylori wywołuje przede wszystkim wrzody żołądka. Jednak w niesprzyjających warunkach może być również czynnikiem zapalnym powstania raka. To dlatego w przypadku przewlekłych dolegliwości żołądkowych niezbędne jest nie tylko leczenie objawowe, ale także gastroskopia, która pozwala na weryfikację, czy cierpimy na zakażenie Helicobater pylori. Jeśli okaże się, że nasz żołądek skolonizowała bakteria, możemy skutecznie wyleczyć się przy pomocy antybiotykoterapii. Pozbycie się przewlekłego stanu zapalnego pozwoli nam na znaczne oddalenie ryzyka powstania raka żołądka.
7. Nie bój się gastroskopii
Gastroskopia – obok kolonoskopii – stanowi jedno z najbardziej znienawidzonych badań. Trudno się dziwić, skoro endoskop, a więc giętka rurka grubości małego palca jest umieszczany w żołądku przez przełyk, a my jesteśmy tego świadomi. Jednak znieczulenie miejscowe, a także podawane niekiedy dożylnie leki uspokajające pozwalają przetrwać tych kilka trudnych minut. Wiedza, jaką uzyskujemy dzięki gastroskopii (i pobranym w razie potrzeby wycinkom) jest bezcenna i pozwala na wykrycie raka żołądka we wczesnym stadium. Dlatego jeśli nasze dolegliwości żołądkowe, choćby nieznaczne, przedłużają się, a lekarz kieruje nas na gastroskopię – nie wahajmy się ani chwili. Jeśli przypadki raka żołądka występowały w naszej rodzinie, warto raz na jakiś czas wykonać gastroskopię profilaktycznie. Częstotliwość wykonywania badania warto uzgodnić z lekarzem.
8. Rzuć palenie, ogranicz alkohol
Badania naukowe wykazały związek między paleniem tytoniu a zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka żołądka. Rzucając palenie, ratujemy nie tylko swoje płuca, ale również układ pokarmowy i każdą komórkę ciała. Każdy kolejny dzień bez papierosa jest zbawienny dla organizmu. Nadmierne spożycie alkoholu to kolejny czynnik sprzyjający zachorowaniu, choć zależność ta jest słabiej udokumentowana naukowo. Jednak ograniczenie trunków do niewielkiej ilości wina czy wypitego sporadycznie piwa każdemu wyjdzie na zdrowie.
9. Zadbaj o prawidłową masę ciała
Otyłość predysponuje przede wszystkim do zachorowania na raka wpustu żołądka, czego dowiodły między innymi badania na szwedzkiej populacji. Ma to związek z dużym prawdopodobieństwem powstania refluksu żołądkowo-przełykowego, a w konsekwencji przełyku Barretta, który jest stanem przedrakowym. Pamiętajmy jednak, że refluks żołądkowo-przełykowy może pojawiać się również u osób o normalnej wadze, szczególnie żyjących w pośpiechu i stresie.
10. Ogranicz mięso i jedz produkty sezonowe
Jedną z przyczyn raka żołądka jest spożywanie zbyt małej ilości świeżych warzyw i owoców. Wybierajmy przede wszystkim sezonowe produkty, które zawierają dużo mniejsze ilości pestycydów i innych szkodliwych substancji niż ich niesezonowe odpowiedniki. Dodatkowo warto ograniczyć w swojej diecie czerwone mięso, parówki i inne przetworzone produkty mięsne. Zwiększenie ryzyka raka żołądka u osób spożywających przetworzone mięso wykazały jednoznacznie wyniki badań szwedzkich naukowców, które opublikowano w piśmie Narodowego Instytutu Raka.
Źródła, z których korzystałam podczas tworzenia powyższego tekstu:
- https://www.zwrotnikraka.pl/czosnek-i-warzywa-z-rodziny-czosnkowatych-w-profilaktyce-raka/
- https://www.termedia.pl/Epidemiologia-i-patogeneza-raka-zoladka,60,23611,1,1.html
- https://www.onkolodzy.info/s/3256/68339-Onkologia-artykuly/36773-Przetworzone-mieso-a-rak-zoladka.htm
Zdjęcie główne: Arnout Van Scherpenzeel/www.freeimages.com